CECHY MAKROSKOPOWE
|
Owocniki najczęściej regularnie kuliste lub owalne. Wielkość owocników 1-4 cm. Zewnętrzna warstwa perydium za młodu biała, potem żółtawa do ciemnochrowej. Powierzchnia perydium otrębiasta, szorstka, matowa. Często z wrośniętymi fragmentami ściółki lub grudkami gleby Perydium trwałe, sprężyste, trudno oddziela się od gleby. U podstawy owocników charakterystyczna zawiązka grzybniowa z której wyrastają rozległe, chaotycznie splątane wiązki białej grzybni. Gleba młodych owocników biało-różowa potem czerwonawa, do czerwono-brązowej w stadium pełnej dojrzałości. Gleba na przekroju labiryntowata, komory hymenialne nieregularne, zróżnicowane w kształcie i wielkości, bardzo długo pełne. W glebie, najczęściej w środku owocnika tworzy się czasem niewielka płonna kolumella. Konsystencja owocników chrząstkowata, jędrna. Zapach świeżych owocników silny, drażniący, chemiczny. Brak wyraźnego smaku.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
Zarodniki H.pompholyx |
Perydium jednowarstwowe 300-600 μm grubości, plektenchymatyczne. Zbudowane z chaotycznie splecionych strzępek. Strzępki grubościenne, silnie inkrustowane, hialinowe lub fragmentarycznie zabarwione na brązowo-żółto. Strzępki o średnicy 4-6 μm, czasem z lekko rozszerzonym, ostatnim segmentem. Zarodniki za młodu hialinowe, potem żółtawe w owocnikach dojrzałych. Zarodniki wydłużone, lancetowate, o lekko szorstkiej powierzchni i średniej wielkości 15-18 x 6-8 μm, Q=2,2-2,9 Qm-2,4 z krótkimi nieznacznymi wyrostkami sterygmalnymi (apiculus) i słabo zaznaczonym wyrostkiem szczytowym (apex). Na konturze zarodników można zaobserwować delikatne fałdy cienkiego, hialinowego perysporium, ściśle przylegającego do zarodnika. Podstawki bezbarwne, cienkościenne, najczęściej 4 zarodnikowe.
|
|
|
Szczegóły budowy perydium H.pomholyx |
|
SIEDLISKO
|
Hysterangium pompholyx rośnie wyłącznie w lasach liściastych i jest mikoryzowo związany z drzewami liściastymi, głównie Quercus robur i Fagus sylvatica. Preferuje gleby rędzinowe o dużej zawartości węglanu wapnia, choć bywa znajdowany i na glebach o obojętnym odczynie pH. W Polsce zlokalizowany na jednym stanowisku na Wyżynie Śląskiej. Owocniki zlokalizowano na kamienistym stoku o wystawie zachodniej. Wyrastały płytko, tuż pod warstwą liściastej ściółki. Dojrzałe owocniki można zbierać od lipca do listopada.
|
WYSTĘPOWANIE
|
W Polsce gatunek bardzo rzadki, znany z zaledwie kilku współczesnych stanowisk. W Europie znajdowany częściej, choć uznawany za gatunek rzadki w obrębie rodzaju. Szerzej znany z Włoch, Francji, Hiszpanii i Portugalii.
Wyżyna Śląska – DF02, Psary k. Tarnowskich Gór, Wrzesień 2014
|
UWAGI
Inkrustowane strzępki perydium
|
Hysterangium pompholyx jest jedynym gatunkiem w obrębie rodzaju możliwym do oznaczenia na podstawie cech makro – czerwonawej barwy gleby i obfitej białej grzybni oplatającej owocniki. Mikroskopowo wyróżnia go plektenchymatyczne perydium zbudowane z mocno inkrustowanych, grubościennych strzępek i wielkość zarodników.
|